EUSKADI ERDI AROAN

EKONOMIAREN SUSPERRALDIA:
Hiribilduen fundasioa eta XIII. mendean izandako ekonomiaren susperraldia oparroaldia ekarri zuten euskadira.Ekonomia jarduera nekazaritza nahiz eta lurraren kalitatea txarra izan, eta ekoizpena urria. Industria garatzen hasi zen: burdina-meatzegiak ustiatu ziren (somorrostron, batez ere) eta burdinolak sortu ziren. Hasieran, antzinako galdategi horiek asko kontzumitzen zituztelako. merkataritza ere gara egin zuen, pontu ugari baitzeuden. Burdina eta gaztelako artilea garraiatzen zuten europako iparraldera.

EUSKADI ETA KRISTAUTASUNA:
Kristau-erlijioa poliki-poliki  sortu zen euskal lurraldeetan, komunikabideak sailak baitziren eta biztanleak oso zakabanatuta bizi baitziren. Erdi aroan, euskal lurraldea zenbait elizbarrutitan banatu zen, eta busgosko, kalagorriko eta iruñeko  elizbarrutien mende zeuden, besteak beste.XII. mendearen amaieran hasitako iritartze-prosezua asko bultzatu  zuen kristau-erlijioaren hedapena. Gaiera, nobleek elizak eta monasterioak eraikitzeko diru-laguntzak eman-zituzten. XVI. mendean, sorginkeriak egune nabarmen batzuk izan zituen euskadin, zugarramurdin batez ere.